O blended learning ou aprendizaxe mixto, mesturado ou semipresencial é aquel que combina o ensino en ámbitos físicos e virtuais. Ademais, en palabras de Heinze e Procter en 2004 "O Blended Learning é a aprendizaxe facilitada a través da combinación eficiente de diferentes métodos de impartición, modelos de ensino e estilos de aprendizaxe, e baseada nunha comunicación transparente de todas as áreas implicadas no curso".

Hai quen afirma que o b-learning é un paso cara a diante do e-learning ou quen ve nesta metodoloxía un uso tecnolóxico da flipped classroom. Así, podería ser ambas as dúas cousas ou unha totalmente nova, xa que se trata do aproveitamento tecnolóxico para unir dúas modalidades de ensino-aprendizaxe diferentes, presencial e online, pero no que caben todas as metodoloxías pedagóxicas que un profesor desexe desenvolver.

Adoptar unha metodoloxía b-learning permite aproveitar as vantaxes das metodoloxías pedagóxicas propias do espazo físico da aula e o ámbito dixital:

Flexibilidade: a combinación de espazos presenciais e non presenciais permite que o traballo se adapte ás posibilidades horarias, temporais ou rítmicas dos e as estudantes.

Complementariedade: realizar unha formación semipresencial permite complementar as vantaxes de ambas as dúas metodoloxías, é dicir, o traballo virtual sempre poderá ser completado e mellorado na aula e viceversa.

Adaptabilidade e personalización: unido a todo o anterior, esta modalidade educativa permite que a aprendizaxe sexa personalizada a cada alumno ou alumna e ás súas necesidades. Pódese ofrecer máis información online para que siga investigando ou entregar contido adaptado a unha necesidade cognitiva concreta. Ademais, o seguimento na aula permite contrastar as ideas xurdidas no espazo online.

Aprendizaxe cooperativa: posuír un ámbito virtual de traballo no que interactuar todos os axentes facilita a axuda e a colaboración para alcanzar os obxectivos de aprendizaxe.

Aprendizaxe progresiva: a adaptabilidade dos recursos de ensino permite que os conceptos ou competencias sexan adquiridos de xeito secuencial.

Avaliación continua: os sistemas mixtos de aprendizaxe outorgan a posibilidade de ampliar o modelo de avaliación máis alá do curso, os exames ou os trimestres. Esta modalidade ofrece a posibilidade de valorar a colaboración e achegas ao grupo, realizar actividades avaliables online, autoavaliacións... compleméntase á perfección con ferramentas de gamificación.

Competencia dixital: dispoñer de espazos físicos e online facilita a formación na competencia dixital, onde os espazos físicos poden reforzar a aprendizaxe dixital realizando tarefas en grupo e comprobando a actividade, así como realizar debates sobre o uso seguro da tecnoloxía, o desenvolvemento da identidade dixital, etc.

Responsabilidade e hábito de estudo: a flexibilidade dos espazos virtuais favorece que cada alumno ou alumna se faga responsable das súas tarefas e repasos, fomentando un hábito de estudo que pode ser tamén avaliado de modo virtual (a través das súas participacións, accesos, páxinas vistas e tempo empregado) e reforzado coas sesións presenciais.

Retroacción: a conectividade online permite manter relación directa entre estudante e docente, docente e estudante, estudante con estudante ou todos con todos. Pode facilitar o progreso educativo e a colaboración, así como ofrecer avisos individualizados nos momentos necesarios.

Innovación

Actualmente, facer a aprendizaxe dos estudantes máis personalizada, máis atractiva e máis colaboradora," é o que está a impulsar a innovación, afirma Javier Tourón; e, sen dúbida, esta modalidade educativa permite mellorar ou desenvolver estes tres aspectos. Pode que moitos de vós xa esteades a usar este modelo nas vosas formacións, polo que só tedes que repensalo nesta clave de aprendizaxe mixta para conseguir un b-learning completo e integral.

A aplicación desta modalidade de ensino pode depender, en boa medida, do nivel académico dos alumnos e a súa idade, dos seus intereses, coñecementos, hábitos ou competencias; así como das posibilidades de acceso á tecnoloxía. Por iso, sempre é necesario realizar unha definición completa do alumnado e dos seus medios tecnolóxicos, así como dos dispoñibles na aula ou centro de estudos, para ser realistas á hora de realizar a programación.

A continuación defínense os coñecementos e competencias a desenvolver polos alumnos e estúdase que contido é accesible ou pode selo a través das TIC. Ademais, será necesario ter constancia do número de horas presenciais e virtuais que tanto profesor coma alumno deben investir.

A continuación prográmanse as actividades a desenvolver para adquirir os coñecementos e competencias mencionadas nas horas virtuais e presenciais. Estas actividades poden dividirse de diferentes modos sempre que cumpran os obxectivos de aprendizaxe:

• O profesorado realiza clases presenciais e ofrece os espazos virtuais para reforzar coñecementos, realizar repasos e facer tarefas que avalíen os coñecementos.
• O alumnado estuda todo o contido a través de diferentes cursos online mentres o profesor guía o seu estudo, para poñer en común nas sesións presenciais onde se reforzarán os coñecementos adquiridos.
• As actividades presenciais e virtuais solápanse no tempo: o ou a docente utiliza as tecnoloxías en clase para reforzar conceptos, realizar actividades de avaliación que posteriormente corrixen en grupo ou favorecer o ensaio e proba-erro a través de accións de realidade virtual.

O espazo virtual dispoñible no centro de estudos ou a través de Moodle, por exemplo, pode que xa permita incluír a avaliación dos alumnos, pero mesmo un blog de aula pode ser utilizado como espazo de aprendizaxe. O contido de estudo, creado polo profesorado, o alumnado ou outras persoas que crearon e compartido o material en Internet, pode ser compartido en vídeo a través de YouTube, YouTube EDU ou Vimeo, en audio con podcast das diversas plataformas como Ivoox ou iTunes, en texto subido á propia plataforma ou a través de presentacións e documentos en Prezi, Slideshare, PDF interactivo, etc. En ocasións as aplicacións móbiles tamén serán de utilidade.

Os horarios de conectividade entre profesores e alumnado poden ser fixos, onde ambos os dous coincidirán para o estudo e acompañamento; ou variables e flexibles onde cada persoa poderá conectarse no momento en que o necesite.

Post ¿Conoces las 10 tendencias del blended learning? Javier Tourón, 26 de mayo de 2014

Monográfico: el proceso de enseñanza-aprendizaje mediante el uso  de plataformas virtuales en distintas etapas educativas. Observatorio tecnolóxico do Ministerio de Educación, 2011.

Cabero, J. y Llorente M. C. Del e-learning al blended learning: nuevas acciones educativas. Universidade de Sevilla.

Post Todo lo flipped es blended, pero no todo lo blended es flipped. Raúl Santiago,  11 de diciembre de 2014.

Imperial College London. “Blended Learning Design Tool”.

Personaliza el aprendizaje. Blended Learning. Vídeo Alfredo Hernando.

Niveles de implantación de un modelo  FLipped Learning, Flipped Classroom o Blended Learning. Vídeo Raúl Santiago.