Phenomenon Based Learning (PhenoBL) é o novo sistema educativo que se implantará a partir de 2016 en Finlandia. Este sistema elimina as materias tradicionais para pasar a traballar íntegra e exclusivamente por proxectos. Isto modifica a planificación de adquisición de coñecementos, competencias e habilidades outorgando ao alumnado unha posición activa respecto da súa propia aprendizaxe. O cal non implica que non exista en ningún momento a clase maxistral, posto que quizá algúns proxectos requírana como punto de partida ou resolución de dúbidas, pero non será a opción maioritaria.

Este cambio metodolóxico global veu acompañado de formación global ao profesorado, algo imprescindible antes de comezar calquera cambio educativo. ?Necesitamos un replanteamiento da educación e o redeseño do noso sistema, para que proporcione aos nosos fillos as habilidades que se necesitan para hoxe e mañá?, explica Marj Kyllonen, responsable de educación de Helsinqui (Finlandia), ao diario The Independent xa en marzo deste ano.

Son únicos os finlandeses neste cambio? Realmente non, quizá ata non foron os primeiros, de feito, algúns medios explican como PhenoBL púidose fixar no cambio creado este 2015 poloscolexios Xesuítas que eliminaron as materias, os horarios e os exames. De feito? cantos colexios traballan por proxectos na nosa contorna? Moitos dos docentes que participaron nas diferentes edicións Proyecta Innovación mostráronnos como a través de retos reais as nenas e os nenos aprenden diariamente. Con todo, o cambio real vén dado porque todo o país apostou pola devandita metodoloxía, e non só algúns docentes de escolas concretas.

Estás a traballar xa a través de proxectos de centro? Bota unha ollada a este post que publicamos en setembro e identifícaos :)

O traballo a través de fenómenos ou proxectos é unha clara oportunidade educativa en tanto que permite traballar desde e para a realidade situando aos alumnos no centro da metodoloxía de ensino-aprendizaxe, aprendendo a través da práctica e mesturando conceptos de diferentes materias (de feito non existen, senón que se integran), sen compartimentos estancos, senón segundo o que a realidade solicita.

Así, os estudantes convértense en planificadores, exploradores, investigadores, executores e evaluadores de todo o proceso; e sempre se traballa desde a colaboración entre todos os axentes que interveñen no proceso.

Por exemplo, o fenómeno da Unión Europea permite traballar idiomas, competencia lingüística, xeografía ou historia, así como actualidade sumado ás competencias dixitais onde os alumnos deben ser capaces de atopar información obxectiva e real avaliando as fontes para comprender o que lles rodea. Mesmo agora que vivimos un proceso electoral no noso país por que non traballalo na aula? Permite traballar competencias matemáticas, lingüísticas, dixitais e conceptos de historia, xeografía? así como coñecementos xerais útiles para a súa vida diaria como cidadán para entender os medios de comunicación, a capacidade democrática, etc.

Como explica a páxina web sobre esta metodoloxía, "o traballo a través de fenómenos holísticos do mundo real proporcionan o punto de partida para a aprendizaxe. Os fenómenos estúdanse como entidades completas, no seu contexto real, e os coñecementos e habilidades relacionados con eles son estudados rompendo as fronteiras habituais entre as persoas (alumnos e docentes)".

Quizá una das maiores vantaxes deste tipo de ensino é que se usan métodos de aprendizaxe significativa, o que permite aproveitar os coñecementos previos dos estudantes para, a partir deles, asentar os novos. No fondo, este método non deixa de ser un movemento de aprendizaxe constructivista onde cada persoa, incluído o docente, traballa creando o seu propio coñecemento, ao seu ritmo, de maneira personalizada e segundo as súas necesidades e a través das súas vivencias.

Por suposto, dentro desta metodoloxía, pódense utilizar diferentes contornas, non só o físico, polo que a combinación con espazos dixitais, así como outras metodoloxías (flipped classrom,blended learning...) é habitual.

Un proxecto integral como Phenomenon Based Learning debe ser unha aposta global do sistema de educación ou polo menos da escola na que se implante, xa que tamén permite traballar de maneira interdisciplinar entre alumnos de idades diferentes. Con todo, aínda que aínda a nosa contorna parece non estar preparado para un cambio global, si existen movementos próximos polo que algunhas escolas están a modificar os seus horarios e materias para, por unha banda traballar a través de proxectos e, por outro, realizar rúbricas e avaliacións que lles permita cadrar o aprendido co currículo existente actualmente. É un traballo extra, si, pero os docentes que o practican ven motivados polo gran cambio que observan nos seus alumnos.

Na páxina web www.phenomenaleducation.info ofrécese información teórica e práctica para comprender como se pode aplicar esta metodoloxía cos estudantes.

No día a día, moitos dos que estades a ler estas liñas xa traballades por proxectos, polo que moito do comentado en PhenoBL soaravos desde a práctica.  Por iso,  unicamente, pode ser necesario revisar os proxectos para entendelos desde o punto de vista dos fenómenos, que é algo un pouquiño máis amplo, sempre baseado na realidade e, quizá, máis próximo á vida de calquera ser humano desde a súa necesidade e non desde a necesidade do currículo.

Web Phenomenal Education.

Noticia Finland Schools: subjects scrapped and replaced with ‘topics’ as country reforms its education system en The Independent.

Noticia Finlandia ya no quiere asignaturas en clase en ABC.

Noticia Los finlandeses siguen los pasos de los jesuitas y acabarán con las asignaturas en El Confidencial.