Os libros dixitais ou ebooks son contidos textuais dixitais que requiren dunha pantalla para a súa lectura. O seu uso no ámbito educativo sempre adoita acompañarse doutro tipo de contido audiovisual como imaxes, infografías, vídeos ou podcast e, en ocasións, de contido online. Lense a través de ordenadores,tabletas ou smartphones, aínda que tamén é posible utilizalos en ereaders, un dispositivo específico para ler libros dixitais que, habitualmente, son de tinta electrónica (o máis coñecido é o Kindle). Estes últimos non permiten todos os recursos audiovisuais ou de conectividade que si posúen o resto de soportes.

Segundo diversos medios de comunicación, o Colexio Junior's de Santiago de Compostela foi o primeiro colexio en España en implantar a aprendizaxe a través de iPads. En declaracións a ABC no ano 2013, o director do colexio Miguel Rey, afirmaba que "os alumnos aceptaron con moita naturalidade traballar co libro electrónico, posto que están familiarizados co uso destas ferramentas noutros ámbitos da súa vida diaria".

O uso de libros electrónicos na aula foi tema de conversación recorrente ao redor dos seus retos, polo que é interesante entender que son unha ferramenta máis para a acción de ensino-aprendizaxe, non un fin en si mesmo, e son compatibles co libro en papel ou calquera outro dispositivo.

Fálase dos retos sobre a saúde visual, as radiacións da wifi, o custo ou un uso inadecuado que os estudantes poidan facer na internet; con todo, ningunha destas críticas refírense ao propio libro dixital, senón ao dispositivo desde o que se le e o acceso á Rede, algo que provoca decisións ou debates independentes.

É importante tamén ter en conta o dispositivo para usar os diferentes formatos do libro dixital (pdf, epub, etc.)

As oportunidades son moitas e variadas, polo que imos ordenalos en grandes categorías:

• Físicas: permite reducir o peso e o espazo nas mochilas do alumnado e permite albergar máis contido no mesmo espazo.
• Ubicuidade: facilita levar sempre encima os libros e, ademais, en calquera dispositivo.
• Formato: facilita introducir elementos visuais ou sonoros e mesmo conectividade.
• Reflexións e notas: os libros dixitais permiten anotar ou subliñar ideas e compartilas con outras persoas, así como unha recuperación sinxela nun momento posterior.
• Competencia dixital: o uso e a creación de libros dixitais permite potenciar e desenvolver a competencia dixital que tanto mencionamos (información, comunicación, etc.).

Esta última idea permite realizar un intercambio de roles na aula onde o alumnado tamén sexa o creador dos seus propios libros, mesmo de maneira colaborativa. Así, a flexibilidade no seu uso é total? como a do libro en papel, non? Moitos docentes realizan os seus propios materiais ou libros que comparten en papel, polo que esas mesmas vantaxes son levadas para os libros dixitais e para calquera coñecemento, materia ou proxecto.

Neste titorial podedes ver como crear paso a paso os vosos libros dixitais:

Crear e usar. Así de sinxelo (ou complicado :)). Podemos usar os libros dixitais na aula creándoos ou consumíndoos. Ambas as posibilidades permiten desenvolver diferentes destrezas e habilidades, así como competencias xa mencionadas.

Moitas editoriais xa dispoñen dos seus libros de texto en formato dixital, pero tamén pode ser creado na aula de maneira colaborativa entre o profesorado e o alumnado ou de forma individual por cada docente ou estudantes.

Existen multitude de ferramentas de creación, aínda que o primeiro é coñecer as necesidades, é dicir, como será o noso libro? Definilo é prioritario para seleccionar a ferramenta e mesmo o formato. A continuación mostrámosvos algunhas delas:

• Myebook: permite crear e publicar de forma online de maneira sinxela e accesible en web ou app móbil e tablet, así como compartir en diferentes medios. Outras similares son 7Write, Booktype, Byeink ou Papyrus.
• Soopbook: similar ao anterior e completamente en castelán. Permite crear, debater e publicar os libros.
• Sigil: aplicación de software libre e gratuíta para a creación de libros electrónicos.
• iBooks Author: programa de creación de libros interactivos para iPad.
• Extensiones WriterePub para Open Office: permite compartir un documento de texto en formato epub dixital (tamén existen versións para Word e mesmo páxinas web que cambian o formato online).

Que necesitas? Existe unha ferramenta para cada necesidade, formato, dispositivo ou soporte. Iso si, o libro dixital chegou para quedar, e igual que o papel, sempre estará presente.

Estudo La integración de las TIC y los libros digitales en la educación de AulaPlaneta

Estudo El uso del libro de texto digital a prueba en las aulas gallegas en escuela20.com

Post 10 ventajas del libro de texto digital en Xarxatic

Noticia Educación implantará el libro digital en las aulas a partir del año que viene en El País

Post 10 razones por las que uso el libro digitalizado en clase en justificaturespuesta.com