Emprender é comezar unha empresa... unha empresa en sentido amplo: non só unha compañía de negocio, tamén pode ser unha acción social, un proxecto de lecer ou educativo. Aprender a emprender pode ser unha ferramenta didáctica que facilite adquirir diversos coñecementos curriculares, segundo a temática, capacidades e competencias, así como preparar ao alumnado para a súa vida futura tanto se decide crear o seu propio proxecto, coma se incorpórase a un proxecto xa creado.

A formación en empredimiento en ocasións limítase ás idades máis próximas ao mundo laboral, con todo pode aplicarse en calquera curso escolar, mesmo desde Infantil. De feito, moitos de vós seguro que xa ensinastes a emprender proxectos aos vosos estudantes. Quen non organizou unha actuación teatral, un mercadillo ou unha excursión coa implicación dos nenos ou as nenas na actividade? Simplemente, como en toda actividade educativa, debe adaptarse ás posibilidades de cada idade.

Aínda que case o mencionamos no primeiro apartado, as oportunidades na aula son moitísimas, case tantas como cando se emprende un proxecto fóra dela, ou mesmo... serán máis?

• Aprendizaxe de competencias crave: traballar en equipo, comunicación oral e escrita, uso de medios dixitais, empatía, etc.
• Desenvolvemento de coñecementos curriculares: segundo os obxectivos de aprendizaxe e as áreas de coñecemento implicadas pódense incluír todo tipo de coñecementos integrados no currículo escolar.
• Educación baseada na realidade: mesmo aínda que a empresa ou o proxecto sexa unha simulación pódese basear na vida real: información obxectiva, adaptación a un público, desenvolvemento dun produto ou servizo que cubra unha necesidade...
• Posta en práctica de todo o aprendido: emprender permite despregar as ás do alumnado unindo coñecementos en ocasións dispersos e practicando as capacidades e competencias que se desexan traballar.
• Diferenciación de roles: como nun proxecto ou compañía as e os estudantes pódense organizar en distintas áreas de traballo con roles diferenciados. Pódese traballar onde cada alumno desexe ou realizar actividades nas que roten de rol para que coñezan todos eles un modo de descubrir vocacións e de empatizar coa outra persoa.
• Personalización: todo o anterior leva á personalización da aprendizaxe onde cada estudante poida atopar o seu espazo, coñecerse e avanzar ao seu ritmo dentro dos seus intereses.

Como queres aplicalo? Faino! Emprender implica empezar, aínda que ás veces non se teña todo definido ou os riscos non estean sempre controlados. A innovación é a clave nesta tarefa e a participación do alumnado pode ser decisiva para tomar un rumbo ou outro.

Así, é interesante ter en conta as seguintes cuestións para comezar a emprender dentro da aula:

1. Coñecemento do alumnado: saber quen son, que lles gusta, que intereses teñen, que necesitan aprender ou reforzar, obxectivos curriculares, etc.
2. Proxecto real ou simulado: é unha decisión complexa e que, en ocasións debe ser contrastada co centro e a normativa de relacións externas. Doutra banda, o aprendizaxe-servizo pode ser un modelo didáctico interesante para realizar un proxecto real educativo comprometido socialmente.
3. Tempos: definir os prazos e tempos educativos como marco é imprescindible, iso si, coa paciencia como valor e, entendendo que o fracaso ou erro pode darse en calquera momento e será tamén unha boa aprendizaxe.
4. Participación: cando, onde e de que forma van participar as mozas e mozos na definición do proxecto? En ocasións coas etapas infantís ou primarias pode ser un proxecto máis guiado onde exista un guión (con capacidade para saltalo).
5. Avaliación: a estrutura educativa actual esíxeo, pero cada docente é o responsable de como levalo a cabo e decidir se avaliar a través de competencias, coñecementos, cumprimento de obxectivos do proxecto de emprendemento, etc. Quizá, este elemento vaia moi unido a que o proxecto sexa real ou simulado, pero onde as competencias e mesmo a capacidade de repoñerse ante un erro poida ser tamén avaliadas.
6. Competencia dixital: sempre falamos de TIC e, neste caso non podía ser menos. As Tecnoloxías da Información e a Comunicación poden ser o obxecto de emprendemento (mellorar e/ou crear un produto ou servizo dixital), pero tamén o modo de relación, avaliación, participación e organización de equipos do alumnado.

Pensa na túa clase, fala con elas e eles, proponles un reto e... A emprender!

Libro Aprender a emprender. Cómo educar el talento emprendedor da Fundación Príncipe de Girona e AulaPlaneta

Libro Aprender a emprender de Ariel Arrieta

Blog de Iniciativa emprendedora de Blanca Canamero

Post 3 propuestas para aprender a emprender jugando en Tiching

Conclusións da III Jornada Espiral Emprende “Educar para emprender en la era digital”