As Tecnoloxías da Información e a Comunicación en Primaria, do mesmo xeito que vimos con Secundaria, Infantil ou FP, permiten traballar aspectos non só tecnolóxicos ou dixitais, senón a realización de proxectos baseados en coñecementos, competencias ou habilidades.

De feito, xa se lles comeza a coñecer como TRIC e non só TIC, incluíndo o concepto de Relación nas devanditas tecnoloxías. Este cambio permite traballar aspectos do traballo, lecer e comunicación entre iguais e en Rede, algo que en Primaria é especialmente importante, xa que sentará as bases das relacións que se manterán no futuro.

Son moitos os post deste blogue que falan sobre ferramentas e oportunidades das TIC nas aulas, polo que podemos recompilar algunhas ideas concretas nestas idades que van desde o inicio da lectoescritura, a capacidade oral ou a, xa coñecida, competencia dixital. 

1. Coñecementos curriculares: a tecnoloxía permite adquirir coñecementos multimedia e, se ademais está conectado a Internet, favorece a motivación na adquisición de conceptos: vídeos, audios, videoxogos, programación...
2. Traballar a intelixencia emocional: a relación coas TIC ou TRIC permiten relacionarse entre as persoas ben na aula, ben fóra dela. O desenvolvemento das emocións favorece tamén que diminúa o ciberacoso e mellórense os procesos de comunicación.
3. Desenvolver a competencia dixital: que é unha das competencias de obrigatoria obtención ao finalizar o ensino obrigatorio: "A competencia dixital é unha das 8 competencias crave que calquera mozo debe desenvolver ao finalizar o ensino obrigatorio para poder incorporarse á vida adulta de maneira satisfactoria e ser capaz de desenvolver unha aprendizaxe permanente ao longo da vida".
4. Compartir, traballar en equipo e emprender proxectos: dentro do propio centro ou con outros, no ámbito escolar, local ou empresarial... as TIC favorecen o traballo en equipo e compartir coñecementos con outras persoas, melloralos e volvelos a compartir.
5. Competencias lingüísticas: en idades temperás as TIC permiten traballar a lectura, escritura e a oralidade tanto en castelán, galego ou outras linguas que se estean aprendendo na aula.
6. Paciencia: o uso da tecnoloxía en equipo e o proba-erro permite traballar os procesos, a escoita paciente, entender os fallos que ás veces poidan darse, etc.
7. Comprender o concepto de identidade dixital e do seu desenvolvemento: habitualmente nestas idades a identidade dixital dos estudantes está formada polo que nais, pais ou docentes comparten sobre eles. O traballo coas TIC permite ser conscientes de que é a identidade dixital, como se desenvolve e pensar antes de publicar contido, ademais de ir creando un portafolio dixital para o futuro do alumnado.
8. Igualdade na aula e personalización da aprendizaxe: cada estudante decide ata onde chegar nos coñecementos tecnolóxicos, ao seu ritmo... pero de igual maneira que o resto de alumnos.

Entre as oportunidades non nos podemos esquecer da metodoloxía xa que as TIC se entrelazan moi ben con calquera proceso colaborativo, traballo por proxectos, etc.

Seguro que puideches identificar proxectos TIC no teu centro, pero se non o fixeches, ofrecémosche algunhas ideas:

1. Programación: igual que cando falamos sobre os proxectos de Secundaria, mantemos esta idea de usar programación para crear historias, animacións, videoxogos... Pódese usar Scratch, Scratch junior, Bee-bot, Lego Mindstorm, Arduino, The Foos, por exemplo, segundo a idade e coñecementos de cada grupo.
2. Blogue de aula: realizar un blogue en equipo, alumnado e profesorado, coa actividade da aula, reflexións educativas e, por que non, a participación doutros axentes como as familias, outros profesionais, veciños do barrio... é unha opción que pode integrar diversos métodos de traballo con TIC. Os comentarios, ademais, son un bo espazo para compartir e aprender xuntos. Bota unha ollada aos blogues de Edublogs para inspirarte.
3. Creación dun programa de radio ou televisión: aprender a comunicar en formato audiovisual permite traballar múltiples coñecementos, así como habilidades de comunicación, de filtrado de información, de colaboración... e permite que a comunidade educativa creza fóra das paredes do centro.
4. Converterse en xestor de comunidades online do centro: facer partícipes da comunicación do centro aos estudantes de todas as idades. Mesmo que os maiores poidan ensinar, a través da práctica, aos máis pequenos.
5. Aprendizaxe-servizo no barrio: aprender dando unha solución a un reto real da contorna local ou próxima.
6. Realización de campañas de concienciación: e se imbricamos o aprendizaxe-servizo coa concienciación? Moitas familias comezan a coñecer ou entender determinadas temáticas grazas aos traballos dos escolares de Primaria. Aproveitémolo! Desde a reciclaxe ata a comida sa? pasado polo deporte, a saúde, as emocións, etc.
7. Titorías virtuais: as ferramentas TIC, ben sexa mensaxería, correo electrónico, apps ou software específico, permiten estar en contacto en calquera momento (o que non quere dicir as 24 horas). Por que non incluír unha hora semanal de atención a alumnos online e en directo?

Por suposto, non debes esquecer que as TIC tamén poden ser parte da avaliación do alumnado, xa que como docente podes utilizar diferentes métodos de recollida de información, test online, gamificación, etc.

Que fan outros profesores

No ámbito dos videoxogos e a gamificación podemos lembrar o proxecto finalista da II Edición do Concurso Proxecta Innovación do centro CEIP Ponte dos Brozos de Arteixo, onde os estudantes de infantil e Primaria convértense en protagonistas da súa propia aprendizaxe a través do desenvolvemento de xogos.

E é que o tema dos videoxogos dá para moito. Nesta web, Vedoque, podes atopar xogos de Infantil a Primaria para aprender diferentes conceptos.

Moitos centros utilizan as ferramentas de Google Apps para traballar desde a creación dunha web, o uso de redes sociais ou o traballo colaborativo. Ao finalizar o curso pasado deixámosvos un post descritivo de Google Apps for Education para que poidades ampliar información.

No CEIP Manuel Bartolomé Cossío de Madrid integraron as TIC como proxecto de centro en todas as súas aulas. No seu proxecto de innovación e programación traballan con tabletas, robots ou Scratch. Ligando a ciencia e a tecnoloxía, no CEIP Atalaya de Granada organizan a Feria de la Ciencia. Un proxecto multidisciplinar para aprender xuntos!